Huyết áp là lực đẩy của máu vào thành mạch máu hay còn gọi là động mạch. Mỗi lần tim đập, thì nó bơm máu vào các động mạch. Huyết áp cao nhất khi tim đập, bơm máu. Đây gọi là huyết áp tâm thu. Khi tim nghỉ, giữa hai lần đập, thì huyết áp hạ xuống. Đây gọi là huyết áp tâm trương.
Ý nghĩa của đo huyết áp
Số đo huyết áp sử dụng hai con số này, huyết áp tâm thu (chỉ số cao nhất) và tâm trương (chỉ số thấp nhất). Chúng được viết ở trên hoặc trước số kia. Ví dụ: huyết áp 120/80 mmHg (mili mét thủy ngân) thường được đọc là “120 trên 80”.
Số đo nhất quán*:
- 120/80 trở xuống là huyết áp bình thường đối với hầu hết người trưởng thành có thể là cao huyết áp giai đoạn đầu (tiền cao huyết áp)
- 140/90 trở lên là cao huyết áp đối với người trưởng thành từ 18-59 tuổi
- 150/90 trở lênlà cao huyết áp cho người trưởng thành từ 60 tuổi trở lên
Tăng Huyết áp có ý nghĩa gì ?
Hàng năm số người tử vong vì tăng huyết áp đã tăng lên rất nhiều. Tăng huyết áp nguy hiểm ở chỗ nó thường diễn biến âm thầm và gây ra những biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng người bệnh hoặc để lại gánh nặng tàn phế.
Theo Tổng điều tra toàn quôc về yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam năm 2015, có 18,9% người trưởng thành trong độ tuổi 18-69 tuổi bị tăng huyết áp, trong đó có 23,1% nam giới và 14,9% nữ giới. Độ tuổi 18-25 tuổi thì tỷ lệ tăng huyết áp tăng từ 15,3% năm 2010 lên 20,3% năm 2015. Như vậy là cứ 5 người trưởng thành 25-64 tuổi thì có 1 người bị tăng huyết áp.
Phân loại huyết áp:
Huyết áp thấp:
- Huyết áp thấp khi chỉ số huyết áp tâm thu < 85 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương < 60 mmHg.
- Huyết áp thấp dẫn tới máu không cung cấp đủ cho sự hoạt động các cơ quan nhất là những cơ quan ở xa và trên cao như não có thể có biểu hiện như: hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn….
Huyết áp cao: (theo phân độ của tổ chức ý tế thế giới)
- Tiền tăng huyết áp: Huyết áp tâm thu 130-139 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 85-90 mmhg
- Tăng huyết áp độ 1: Huyết áp tâm thu 140-159 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 90-99 mmhg
- Tăng huyết áp độ 2: Huyết áp tâm thu 160-179 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương 100-109mmhg
- Tăng huyết áp độ 3: Huyết áp tâm thu ≥ 180 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 110mmhg
- Tăng huyết áp tâm thu đơn độc: Huyết áp tâm thu ≥ 140mmHg và huyết áp tâm trương < 90 mmHg
Nhận biết tăng huyết áp
Huyết áp có thể tăng lên mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Đó là lý do tại sao cao huyết áp được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”. Bạn có thể mắc bệnh cao huyết áp và không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào cho đến khi bạn gặp một cơn đột quỵ hoặc đau tim.
Triệu chứng tăng huyết áp thường diễn biến thầm lặng, ít khi biểu hiện rõ ràng nhưng những biến chứng mà gây ra thì rất nặng nề. Nhiều người khi đi khám một bệnh khác hoặc khám định kỳ mới phát hiện cao huyết áp, trong khi trước đó không hề nhận thấy bất kỳ dấu hiệu tăng huyết áp nào.
Một số trường hợp có thể có các triệu chứng cao huyết áp thoáng qua, như nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, mất ngủ nhẹ,… Một số bệnh nhân khác có biểu hiện tăng huyết áp dữ dội hơn, chẳng hạn như đau nhói vùng tim, suy giảm thị lực, thở gấp, mặt đỏ bừng, da tái xanh, nôn ói, hồi hộp, đánh trống ngực, hốt hoảng.
Những biến chứng có thể xảy ra của cao huyết áp là gì?
Khi huyết áp vẫn cao theo thời gian, nó có thể gây hại cho cơ thể. Các biến chứng của cao huyết áp bao gồm:
- Suy tim. Suy tim là một tình trạng mà trong đó tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này làm cho trái tim to ra và trở nên yếu hơn;
- Phình bóc tách động mạch. Một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra bất cứ nơi nào trong cơ thể của bạn. Khi bị phình bóc tách động mạch, bạn có thể phải đối mặt với tình trạng chảy máu nội bộ và có thể đe dọa tính mạng;
- Suy thận. Các mạch máu trong thận có thể trở nên hẹp lại và gây suy thận;
- Nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Động mạch bị hẹp ở một số nơi trong cơ thể, từ đó dẫn đến việc hạn chế lưu lượng máu (đặc biệt là cho tim, não, thận và chân). Điều này có thể gây ra một cơn đau tim, đột quỵ, suy thận, hoặc người bệnh phải phẫu thuật cắt bỏ một phần chân;
- Bệnh mắt: Các mạch máu trong mắt vỡ hoặc chảy máu. Điều này có thể dẫn đến những thay đổi về thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.
